Smoezen met Vera Morina en Abdel Daoudi

Het schrijf/regie-duo achter de nieuwe Bellevue Lunchtheaterproductie Volim te.

Volim te?
Vera: Dat is Bosnisch voor: ik hou van jou. Het is een belangrijke uitspraak van één van de personages in het stuk.

Ik vind het zelf een mooie titel omdat het een romantische zin is. Ik hoop dat de mensen die de taal spreken er direct door geraakt worden en dat het de mensen die de titel in eerste instantie niet ‘verstaan’ er toch door gegrepen worden.

Waarom wilde je dit stuk schrijven? 
Vera: Deze voorstelling komt voort uit het verlangen te begrijpen en behapbaar te maken wat er is gebeurd tijdens de oorlogen in voormalig Joegoslavië en wat de gevolgen van die oorlogen zijn op persoonlijk niveau. Het stuk gaat over mensen die kampen met verlies: het verlies van hun land, een deel van hun identiteit, hun ouders, jeugd of zelfs hun leven.

Ik ben zelf half Nederlands, half Kosovaars. Het is voor mij inmiddels heel logisch dat oorlog en het trauma dat daarmee gepaard gaat onderdeel is van je identiteit. Of je nu zelf bent gevlucht of je familie, of je land verwoest is of niet… Maar dat het logisch is, betekent niet dat het niet enorm verdrietig, beangstigend of pijnlijk is.

We leven in Nederland samen met veel mensen, van over de hele wereld, met zulke trauma’s. Ik vind het belangrijk om het theater een plek te laten zijn waar we kunnen reflecteren op die gevoelens van verdriet, angst of pijn. Om of jezelf beter te begrijpen, of degene met wie je het land deelt.

Je koos voor de achtergrond van dit stuk niet voor jouw eigen familiegeschiedenis…
Vera: Toen ik probeerde de geschiedenis van Kosovo te begrijpen, kwam ik tot de conclusie dat ik ook meer over de geschiedenis van andere landen in voormalig Joegoslavië moest weten. De genocide(s) in Bosnië vonden plaats in mijn geboortejaar, 1995, en hebben een ongelofelijke impact gehad op zowel landen op de Balkan als de rest van Europa, van de wereld. Ik vind het belangrijk om daarover te schrijven.

Een groot onderwerp, hoe giet je dat in één voorstelling?
Abdel: Precies 2 jaar geleden kwamen Vera en ik bij elkaar met de wens om tegen die achtergrond een voorstelling te maken. We wisselden thema’s en interesses uit en vonden elkaar in gedeelde fascinaties vanuit onze eigen achtergrond: familierelaties op spanning en hoe je te verhouden tot identiteit – degene die je gegeven is, maar ook die je hebt aangemeten. Maar ook in een gezamenlijke sciencefiction liefde; een naderende apocalyps. Met die ingrediënten is Vera vertrokken en tot dit prachtige verhaal gekomen over een afwezige vader en een ruimtereis om de wereld te redden.

Vera: Het stuk gaat over rouw, oorlog, identiteit, familie; allemaal dingen die larger than life zijn. Het is een mix tussen slapen en wakker zijn, droom en nachtmerrie, sciencefiction en psychologisch drama. Een soort Henrik Ibsen meets Christopher Nolan. Door aan het realisme te ontsnappen, lukt het hopelijk om die gebeurtenissen en emoties behapbaar te maken.

Abdel: Door dit magisch-realisme kunnen we gesprekken of gebeurtenissen laten plaatsvinden die in werkelijkheid nooit op deze manier hadden gekund. En proberen we iets te vatten wat eigenlijk onbevattelijk is.

Hoe bevalt jullie eerste samenwerking?
Vera: Ik vind het belangrijk dat zowel een schrijver als een regisseur vrijheid heeft om met een tekst aan de slag te gaan. Dat kan in mijn ogen alleen in goed vertrouwen en dat is er: Abdel en ik zijn artistieke zielsverwanten.

We hebben elkaar ontmoet bij een voorstelling van Het Nationale Theater. Ik liep daar mijn afstudeerstage als assistent dramaturg en Abdel was regie-assistent. We zijn in eerste instantie goede vrienden geworden en kwamen er daarna achter dat onze motivatie om theater te maken aan elkaar raakt.

Abdel: Tijdens ons werk daar werd dit idee geboren.

Twee jaar later is het bijna zover: in januari staat Volim te een maand lang in het Bellevue Lunchtheater…
Vera: Ik ben Bellevue heel dankbaar dat ze dit stuk willen opvoeren. Een paar weken lang, midden op de dag, midden in het centrum van Amsterdam. Het voelt alsof het verhaal en de thema’s onderdeel worden van de stad op deze manier.

Abdel: Ik probeer altijd verhalen te vertellen die ontwrichten. Meestal word je hier als publiek ’s avonds, aan het einde van de dag, mee geconfronteerd. Ik ben heel nieuwsgierig wat er gebeurt als je dit midden op de dag gebeurt en je daarna nog een hele halve dag voor je hebt. Hoe het valt en vooral blijft hangen…

Wat hopen jullie dat de voorstelling voor het publiek zal betekenen?
Vera: Ik hoop dat de voorstelling de gevolgen van oorlogen als in voormalig Joegoslavië meer invoelbaar maakt. We hebben het hier in het theater te weinig over, terwijl Nederland bij een aantal gruwelijke gebeurtenissen die destijds hebben plaatsgevonden betrokken was.

Het is onze gedeelde geschiedenis. Ik heb er een stuk over geschreven, zodat we elkaar en onszelf hopelijk beter kunnen begrijpen. Ook hoop ik dat iedereen die te maken heeft gehad met een oorlogssituatie of groot verlies zich gezien voelt.

Abdel: We willen een bi-cultureel verhaal vertellen, zonder dat onze identiteit meteen het onderwerp is van de voorstelling. Het is onderdeel van een verhaal vol universele relaties en thema’s. Hopelijk zetten we het publiek op een wissel, zodat er een nieuw perspectief kan ontstaan.

Vera: Tegelijkertijd is de voorstelling, los van de inhoud, echt bizar leip. We willen dit verhaal vertellen op een manier die je nog nooit hebt gehoord of gezien. En dat gespeelt door Gonca Karasu en Vanja Rukavina, voor mij als schrijver echt een totale eer. Ik hoop dat het publiek enorm geniet van alle liefde en ambitie die we erin stoppen

Volim te is 19 jan t/m 6 feb te zien in het Bellevue Lunchtheater
www.theaterbellevue.nl/volimte