Geschiedenis

Theater Bellevue is een theater in Amsterdam met een rijke geschiedenis.
Het gebouw aan de Leidsekade dateert uit circa 1840 en huisvestte twee sociëteiten: Concordia (alleen toegankelijk voor heren) en Bellevue (ook voor vrouwen en kinderen). De eerste voorzitter van Sociëteit Bellevue was de schrijver Jacob van Lennep.

Bellevue, hét centrum van het Amsterdamse verenigingsleven

In 1883 kwam het gebouw in handen van de heer Stroucken en werd het omgedoopt in Maison Stroucken. Het gebouw had in die tijd vooral grote bekendheid als vergadercentrum. Alle grote politici hebben er hun kiezers toegesproken. O.a. Domela Nieuwenhuis vierde er grote triomfen. In 1899 werd de oude naam Bellevue in ere hersteld. Onder directeur Willem van Rijn werd Bellevue hét centrum van het Amsterdamse verenigingsleven. Er vonden toneelvoorstellingen plaats met bal na, zomerconcerten, bokswedstrijden, examens, schoolfeesten en ook nog steeds vergaderingen van politieke partijen.

Het leger heeft in 1914 Bellevue gedurende een jaar opgeëist als doorgangskazerne.

"Bellevue alle zalen!"

In 1938 vond een ingrijpende verbouwing plaats. Bellevue werd ‘een van de modernste amusementspaleizen van West-Europa’ met vijf zalen (uitlopend in de Marnixstraat) en het restaurant Paloni. ‘Bellevue alle zalen!’ betekende toen: een kolossaal feest. Zelfs als het feest ergens anders werd gegeven riep men ‘Bellevue alle zalen!’ om aan te geven dat het groots was. Bellevue was in die jaren zonder twijfel het meest populaire theater van Amsterdam.

Toneelgroep Centrum

Eind jaren '60 bouwde de NTS (Nederlandse Televisie Stichting, voorloper van de NOS) de toneelzalen aan de Leidsekade om tot televisiestudio’s. De zalen aan de Marnixstraat waren al eerder verbouwd tot bioscopen. In 1975 gunde de Gemeente Amsterdam het gebouw aan Toneelgroep Centrum, die er een belangrijk stuk naoorlogse toneelgeschiedenis heeft gemaakt.

Bellevue/Nieuwe de la Mar

Bellevue maakte vanaf 1987 deel uit van de Theatercombinatie Bellevue/Nieuwe de la Mar. Het theater werd in 1997 ingrijpend verbouwd, waarbij o.a. de Grote Zaal werd uitgebreid en de techniekcabines werden gerenoveerd. Ook de entree, hal, garderobe en Kleine Zaal (dat later de naam Klein Bellevue zou krijgen) werden opgeknapt.

Na 58 jaar sloot het Nieuwe de la Mar Theater echter op 1 januari 2006 zijn deuren. Ter gelegenheid hiervan speelde Freek de Jonge de speciaal voor het Nieuwe de la Mar Theater gemaakte afscheidsvoorstelling Freek doet de deur dicht. Ook verscheen er een afscheidsboek, getiteld Doek! - Nieuwe de la Mar Theater 1947-2005, van de hand van schrijver en theaterrecensent Henk van Gelder. Theater Bellevue bestaat sindsdien als zelfstandig theater.

De Smoeshaan

Het inpandige Theatercafé en -Restaurant De Smoeshaan was een zelfstandig café en is in 2013 overgenomen door Theater Bellevue. Het ontleent zijn naam aan Plautus' komedie De Smoeshaan. In 1968 werd deze geruchtmakende productie van Toneelgroep Centrum onzedelijk geacht en gold er een vertoningsverbod voor.